Auteur:
Paula Vaarkamp
In een tijd waarin veel zorginstellingen worstelen met hoge werkdruk en ziekteverzuim, houdt Streekziekenhuis Koningin Beatrix (SKB) het ziekteverzuim verrassend laag. Jan-Willem Berends, Duurzaamheidscoördinator bij SKB, vertelt. “Door de focus te leggen op duurzaamheid en vitaliteit, verbeteren we niet alleen onze zorg, maar blijven we ook aantrekkelijk als werkgever.”
‘Naoberschap’: meer dan samenwerken
Het SKB ziekenhuis is nauw verbonden met de gemeenschap. “We zijn een klein streekziekenhuis en werken veel samen met lokale partijen,” vertelt Jan-Willem. Deze manier van samenwerken is niet alleen praktisch, maar ook een weerspiegeling van de cultuur in de regio, waar het idee van naoberschap – zorgen voor elkaar – diep geworteld is.
“Hier in het oosten van het land staan we sterk in onze samenwerking. We zijn afhankelijk van de mensen om ons heen, en dat schept een band. Als ziekenhuis proberen we die samenwerking te versterken door lokale partners te betrekken bij onze initiatieven.”
Vitaliteit na corona weer op de agenda
Voor corona had SKB het programma SKBeweegt, waarin medewerkers actief bezig waren met gezondheid en vitaliteit. “Maar toen kwam de pandemie, en dat gooide roet in het eten,” vertelt Jan-Willem. “Veel activiteiten vielen stil en kwamen daarna niet meer echt op gang.”
Toen Jan-Willem na de pandemie bij SKB kwam, zag hij samen met zijn team de kans om het vitaliteitsprogramma opnieuw op te pakken. “SKBeweegt was een goed initiatief, maar het voelde alsof er geen overkoepelend doel was. Het waren losse activiteiten en we wilden iets creëren met meer samenhang en een gezamenlijke aanpak, die beter zou aansluiten bij de toekomstvisie van het ziekenhuis.” legt Jan-Willem uit.
Lekker in je Vel
Zo ontstond Lekker in je Vel, het nieuwe vitaliteitsprogramma van SKB. “Hierin kijken we niet alleen naar fysieke gezondheid, maar ook naar mentale en financiële gezondheid. Het gaat om het totaalplaatje, en hoe we vitaliteit op een natuurlijke manier kunnen integreren in ons werk.”
“Dat het Lekker in je Vel steeds beter en concreter wordt, hebben we te danken aan Lieke van Griensven. Een externe professional die we inhuren om het programma vorm te geven. Zij trekt op dit moment de kar, met de bedoeling om het binnenkort over te dragen naar onze eigen mensen”, zegt Jan-Willem.
Green Deal 3.0: Zorg voor het milieu en mensen
Duurzaamheid staat bij SKB hoog op de agenda, en de Green Deal is daarbij leidend. “De zorgsector is verantwoordelijk voor 7% van de CO2-uitstoot in Nederland,” legt Jan-Willem uit. “Zorginstellingen hebben zich verenigd in de Green Deal om die impact te verkleinen.”
De Green Deal 3.0 richt zich niet alleen op milieuvraagstukken, maar ook op de gezondheid van medewerkers en patiënten. “Het bestaat uit vijf pijlers, en een daarvan is de gezondheid van iedereen in en rond het ziekenhuis,” vertelt Jan-Willem. “Het draait erom dat we een werkomgeving creëren waarin mensen zich goed voelen en goed kunnen functioneren.”
Van SKBeweegt naar Lekker in je Vel
Met Lekker in je Vel heeft SKB een programma neergezet dat de volledige gezondheid van medewerkers centraal stelt. “Het mooie is dat het programma deels gedragen wordt door onze eigen mensen. In april organiseerden we bijvoorbeeld een vitaliteitsmaand, waarin medewerkers zelf activiteiten regelden voor hun collega’s.”
Deze maand stond vol met activiteiten zoals yogasessies en buiten vogels spotten, georganiseerd door een van de longartsen. “Het komt vanuit de medewerkers zelf. Dat maakt het krachtig. Mensen doen mee omdat ze het belangrijk en leuk vinden en niet omdat het van bovenaf wordt opgelegd.”
Slaapcoaching: meer rust, meer vitaliteit
Een ander succesvol initiatief binnen het huidige vitaliteitsprogramma is slaapcoaching. “Slaap is enorm belangrijk voor de gezondheid van onze medewerkers,” zegt Jan-Willem. “Samen met slaapcoach Floris Wouterson en zijn team hebben we een traject opgezet, en de resultaten zijn indrukwekkend. Mensen merken echt dat ze beter slapen en daardoor meer energie hebben.”
Zelf heeft Jan-Willem ook meegedaan aan de slaapcoaching. “Ik ben een korte slaper, en dat baarde me soms zorgen. Dankzij de coaching heb ik veel geleerd over slaapkwaliteit. Iets simpels als het juiste beddengoed kan al een groot verschil maken.”
Het slaapprogramma van Team Floris Wouterson
Bij SKB krijgen alle medewerkers de kans om deel te nemen aan het speciale slaapprogramma van Team Floris Wouterson. Dit programma begint met de SleepImpactScore©, een meting die inzicht geeft in de slaapkwaliteit van medewerkers.
Afhankelijk van de resultaten biedt het programma toegang tot het Digital Coach Programma of persoonlijke 1-op-1 slaapcoaching. Door vroegtijdig slaapproblemen in kaart te brengen, helpen we verzuim te verminderen en burn-out te voorkomen.
Een lage ziekteverzuimcultuur
Een opvallend kenmerk van SKB is het lage ziekteverzuim. Jan-Willem heeft daar zijn eigen gedachten over. “Hier in het oosten is de mentaliteit gewoon anders. Mensen klagen niet snel, ze pakken door,” vertelt hij. “Dat zie je niet alleen bij de medewerkers, maar ook bij de patiënten. Ze zijn gewoon tevreden met de zorg.”
Volgens Jan-Willem is die werkmentaliteit een grote kracht van SKB. “Mensen melden zich hier niet snel ziek. Ze gaan door, ook als het even tegenzit. Dat zorgt ervoor dat het verzuim laag blijft.”
Toekomstige uitdagingen op de arbeidsmarkt
Desalniettemin ziet Jan-Willem de uitdagingen die op de zorgsector afkomen, vooral als het gaat om de arbeidsmarkt. “Op dit moment hebben we nog geen grote problemen met het vinden van personeel, maar dat kan veranderen. Over vijf jaar gaat 30% van de bevolking met pensioen. Dat betekent dat we nu moeten nadenken over hoe we aantrekkelijk blijven als werkgever.”
Veel zorgen maakt Jan-Willem zich nog niet. “Het is hier goedkoop en rustig wonen. Dat spreekt mensen aan, vooral nu steeds meer mensen de drukte van het westen willen ontvluchten. Tegelijkertijd moeten we zorgen dat onze huidige medewerkers vitaal blijven, zodat ze langer bij ons willen en kunnen blijven werken.”
Financiële gezondheid
Vitaliteit draait voor Jan-Willem niet alleen om fysieke en mentale gezondheid, maar ook om financiële gezondheid. “We hebben veel schoonmakers in dienst, vaak mensen met parttime banen die het niet altijd even breed hebben. Voor hen kan dat een bron van stress zijn.”
Jan-Willem wil deze mensen helpen, maar hij geeft toe dat het een uitdaging is. “Hoe bereik je ze? Hoe zorg je dat ze zich gesteund voelen zonder dat het betuttelend overkomt? We zijn nog aan het onderzoeken hoe we dit het beste kunnen aanpakken, maar dit soort dingen vinden we erg belangrijk en krijgen aandacht.”
Het belang van intrinsieke motivatie
Wat Jan-Willem vooral belangrijk vindt, is dat het vitaliteitsprogramma gedragen wordt door de medewerkers zelf. “Het moet vanuit de mensen komen. Je kunt vitaliteit niet van bovenaf opleggen. Mensen moeten het zelf belangrijk vinden en dan kan het iets toevoegen.”
Een mooi voorbeeld van die intrinsieke motivatie is een hardloopwedstrijd die het ziekenhuis onlangs organiseerde. “Het was een memorial run voor een patiënt die zelf op nationaal niveau aan hardloopwedstrijden meedeed. De route ging dwars door het ziekenhuis, en de lopers maakten gebruik van onze faciliteiten. Het was een prachtig evenement, mede georganiseerd door onze medewerkers.”
De toekomst van vitaliteit bij SKB
Jan-Willem is optimistisch over de toekomst van het vitaliteitsprogramma bij SKB. “We zijn goed op weg, maar er is altijd ruimte voor verbetering. We blijven kijken hoe we vitaliteit verder kunnen integreren in onze organisatie.”
Het belangrijkste is dat vitaliteit geen verplichting wordt, vindt de Duurzaamheidscoördinator. “Het moet iets zijn waar mensen uit zichzelf mee bezig willen zijn. Als we dat kunnen blijven stimuleren, dan komt de rest vanzelf.”
