Auteur:
Paula Vaarkamp
Katja Schipperheijn is expert op het gebied van leren en technologie. In deze editie van Business Athlete vertelt ze ons meer over het belang van learning ecosystems en een learning mindset op de werkvloer. “Social media is voor velen niet alleen meer entertainment; ze vormen een platform voor informeel leren.”
Volgens Katja wordt leren nog te vaak gezien als iets negatiefs. “Alsof het een soort straf is. Terwijl het juist zoiets moois is. Het ligt er alleen aan hóe je leert. Begrijp je de kunst van het leren, dan kun je als organisatie enorm groeien. Ik wil mensen wegkrijgen van het idee dat leren training is, dat het formeel is of per se op een bepaalde manier moet. Nee, leren gebeurt altijd. Ook informeel en vaak onbewust.”
Leren via social media
Volgens Katja is er in de wereld van learning & development al jarenlang een bijzondere opkomst op gang. “Je beseft het misschien niet, maar social media is de uitgelezen plek om te leren. Zelf zoek ik regelmatig op YouTube naar hoe ik bepaalde dingen moet doen, of zie ik op Instagram filmpjes van dingen die ik zelf nooit kon bedenken.”
Hoewel sommige mensen zich nu nog steeds proberen af te zetten tegen social media, was er voor Katja geen ontkomen aan. “Mijn dochter van 9 wilde opeens op Facebook. Dat leek me niet zo’n goed idee, dus ik weigerde. Dochter boos. Ze zei: ‘Jij bent oud en je snapt onze wereld niet’.
“Dat zette me aan het denken. Ik snapte haar wereld inderdaad niet. En dat wilde ik wel, dus ik besloot het te onderzoeken. Hierdoor ontdekte ik de meerwaarde van sociale media die zij gebruikt om te leren en connecten. De populariteit van leren via influencers is dan ook al lang niet meer enkel bij de jeugd herkenbaar. Steeds meer leerplatformen bieden sociale kanalen aan om leerinfluencers binnen de organisatie hun expertise te laten delen.”
Learning ecosystems
Katja’s meest recente boek gaat over The Learning Mindset: hoe combineer je verschillende vormen van leren met elkaar, zodat je daar lang van kunt profiteren? Kort gezegd: “Hoe zet je verschillende applicaties in om de lerende te motiveren en relevante kennis aan te reiken. Inzetten op AI is hier absoluut wat het verschil zal maken”, denkt Katja. “Waar wij vroeger dachten aan alleen training en e-learning, moeten we als leerarchitecten durven innovatie te omarmen.”
Haar inspiratie haalde Katja dus deels bij kinderen, maar ook bij een multinational die haar inhuurde om de oude wijze van leren via training en oude e-learning management systemen human-centric te maken. “We hadden daar databanken vol e-learnings. Als veel mensen het materiaal bekeken, dan dachten we dat we goed bezig waren. Maar dat iets vaak bekeken wordt, zegt niet dat het leren ook echt wordt toegepast.”
“Niet alles is namelijk geschikt voor uitgebreide e-learnings. Sommige dingen leer je beter in de praktijk of via meer ervaringsgerichte, toepasbare korte kennismomenten op in geval van nood.”
Het is volgens Katja aan jou als werkgever om uit te vinden welk soort learning voor welk doel het meest geschikt is. “Puzzel je dat allemaal goed in elkaar, dan heb je een uitstekend werkend learning ecosystem en kun je enorm groeien als bedrijf.”
Micro learning
Een tijdje werd gedacht dat micro learning het antwoord op alles was. Volgens Katja zeker een mooie toevoeging in de wereld van leren, maar ze brengt daar graag een nuance in aan. “Ja, je kunt lange trainingen opknippen tot snippets van een paar minuten. Voor sommige doeleinden is micro learning geniaal en zeer effectief zoals bijvoorbeeld voor onboarding trajecten.”
“Houd er wel rekening mee dat micro learning weinig verdiepend is en dat gamification – wanneer niet passend bij de cultuur van je organisatie – vaak aan zijn doel voorbij gaat. Wil je iets doen met micro learning of gamification, dan moet je daar serieus over nadenken: is de input die je geeft echt belangrijk voor jouw medewerkers en ondersteunen de rewards jouw mensen op persoonlijk vlak?”
“Je moet waken voor prestatiedruk en zien te voorkomen dat mensen de cursus doen vanwege verkeerde motivaties. Ik vind een openbaar leaderbord een no-go, want daarmee moedig je aan dat mensen zich met elkaar vergelijken en bereik je niet die doelgroep die het meeste baat heeft bij leren. Wel zou je bijvoorbeeld een gratis kop koffie in de ochtend kunnen geven. Of een ander cadeautje dat iemand persoonlijk ondersteunt. “Creëer een intrinsieke motivatie.”
Vertrouw op interne kennis
Waar veel bedrijven externe professionals inschakelen om kennis te verspreiden binnen hun organisatie, wordt er volgens Katja vaak vergeten hoeveel expertise er in een bedrijf zelf aanwezig is. “Dit komt mede doordat veel kennis niet gedeeld wordt en vast blijft zitten in de hoofden van de mensen. Dode kennis noem ik dat. Zo zonde.”
“Het succes van je bedrijf zit ‘m in hoe jij kennis van werknemers naar buiten weet te brengen”, zegt Katja, die managers en CEO’s stimuleert om meer te gaan samenwerken met hun medewerkers. Om zo veel mogelijk kennis te implementeren, van mens tot mens. Het moet de norm worden dat medewerkers binnen organisaties van elkaar leren.”
Kennis verspreiden
Het aanmoedigen om kennis te delen is één ding. Daarnaast is het belangrijk om die kennis te structureren op een plek waar iedereen makkelijk bij kan. Denk aan social mediakanalen als YouTube of een besloten Instagram, maar ook is Katja voorstander van innovatieve en sociale leerplatformen die AI gebruiken: “Die hebben vaak een simpele authoring tool waarin je medewerkers zelf content kunnen creëren en delen met hun ‘volgers’. Zo kun je echt een actieve, dedicated community bouwen.”
“Motiveer gebruikers vervolgens om veel te interacteren en wees vooral niet bang dat er dingen worden geplaatst die mogelijk niet goed zijn. Als content minder waardevol is, dan verdwijnt dat vanzelf naar de achtergrond. Natuurlijk moet je wel kaders schetsen en wil je dat de content in lijn ligt met de normen en waarden van je bedrijf. Maar experimenteer er vooral op los, daar leer je met z’n allen het meest van.”
Fuck ups delen om een lerende mindset te stimuleren
Een leuk voorbeeld dat Katja geeft en wat ook de essentie van haar nieuwe boek is, is niet enkel goed nieuws delen maar ook leren van falen. “Recent begeleidde ik een learning mindset workshop. Veel van de jonge deelnemers waren onzeker en enkelen gaven zelf toe dat ze erg leden onder het imposter syndroom. Hun opportuniteit voor verbetering na deze workshop was het houden van Fuck-up Nights op een humoristische en lerende wijze. Daarnaast wilden ze deze ook verspreiden binnen de organisatie om anderen ook aan te moedigen te leren van fouten. Het corporate Fuck-up Channel op hun LMS was geboren.”
Gedragsverandering
Wil je het gedrag van je werknemers veranderen, dan is dat een flinke uitdaging. Gedragsverandering is volgens Katja eigenlijk ‘ontleren’: het afleren van bepaald gedrag. “Om dit te doen, heb je absolute intrinsieke motivatie nodig van de persoon zelf. Zo kan het helpen een Burning Platform te creëren; Wat gebeurt er als je het niet doet, wat is de impact op jou persoonlijk en voor je organisatie?, Wat als je het wel doet? Hoe kan je daardoor groeien en je welbevinden ondersteunen?”
“Je moet positief en negatief samen belichten om te zorgen dat mensen begrijpen dat iets nodig is. Nóg beter is het als het een ‘wij-verhaal’ wordt. Als je ziet wat werkt bij een ander, hoe iemand slaagt en gelukkig is door iets nieuws te leren – en gedrag aan te passen, zie je neuroscience in werking treden. Anderen delen namelijk door de activatie van de spiegelneuronen in dat geluksgevoel.”
Leren en slaap
Om te kunnen leren – en vooral ook te zorgen dat dingen blijven hangen – is een goede nachtrust cruciaal. “Zelf slaap ik momenteel niet fantastisch, ik ben het nieuwe Boek The Learning Mindset aan het afwerken en dat maakt dat mijn hoofd overuren draait. Soms word ik ‘s nachts ineens wakker met een idee en dan móet ik het uitwerken, ik denk dat vele schrijvers zich daar zullen herkennen.”
“Ik ben me er zeker van bewust dat goed slapen beter is voor mijn prestaties en wil na dit manuscript weer volledig focussen op beter slapen en gezonder leven. Wel neem ik iedere avond 10 minuten de tijd om na te denken over wat ik die dag geleerd heb. Dat vind ik een fijne manier om te zorgen dat de dingen die ik heb geleerd, ook echt blijven hangen en dat ik die langere tijd meeneem. Het is een moment om tot rust te komen. Een soort kleine meditatie.”
