Topsportcoach Paul van den Bosch over gezond leven: ‘Beweeg, beweeg en beweeg’

Wat kun je doen om gezonder te leven, zowel in je privé als op de werkvloer? Topsportcoach Paul van den Bosch weet het antwoord. Speciaal voor Business Athlete geeft hij een aantal praktische tips, die je direct zelf kunt toepassen. “Bij mensen met mentale problemen is bewegen soms zelfs effectiever dan medicatie.”

Tijdens zijn carrière als topsportcoach werkte Paul 35 jaar lang met heel wat topatleten. Hij behaalde met hen 12 wereldtitels in 5 verschillende disciplines. Daarnaast schreef hij meer dan 25 boeken over training, coaching en gezondheid, waarvan zijn laatste boek De Ideale Dag – dat hij samen met zijn dochter Carolien schreef – gaat over hoe je iedere dag energiek in balans blijft. 

“Het boek is helemaal gericht op het verbeteren en onderhouden van onze fysieke en mentale gezondheid, waarbij we ons richten op vier pijlers: beweging, voeding, slaap en breinkracht. Het is een boek met praktische tips waarmee je direct aan de slag kunt”, zegt Paul, die vindt dat we in een maatschappij leven waarin gezond leven je soms knap lastig wordt gemaakt. “Onze work-lifebalance is verstoord. Mensen ervaren veel druk en social media spiegelen onhaalbare ideaalbeelden voor. Dit leidt tot stress, slapeloosheid en uiteindelijk tot een ongezond leven.”

Je leven in balans

Hoe weer je je tegen deze druk en zorg je dat je je leven in balans houdt? Volgens Paul begint dit bij het sterker worden zowel op het fysieke als op het mentale vlak. “Fysieke en mentale sterkte gaan hand in hand met elkaar. Om de topsport als voorbeeld te nemen: een atleet die mentaal sterk staat, kan fysiek ook veel training aan. En een atleet die fysiek goed in conditie is, voelt zich mentaal ook vaak beter. Je kunt lichaam en geest niet van elkaar scheiden. Beide worden door elkaar beïnvloed.”

Door de pijlers één voor één af te gaan en te verbeteren, werk je zowel aan je mentale als je fysieke paraatheid. Paul geeft per pijler een aantal tips, te beginnen bij beweging. “Beweging is één van de belangrijkste factoren die jou kunnen helpen om fit en energiek te blijven. De drie beste adviezen die ik mensen kan geven zijn: beweeg, beweeg en beweeg. Dit kan altijd en overal. Je hoeft daarvoor geen marathon te lopen, iedere dag dertig minuten wandelen helpt al heel wat. Bij mensen met mentale problemen is bewegen vaak zelfs effectiever dan medicatie.”

Slaap op orde

“Mensen die veel bewegen, komen doorgaans vaker in de buitenlucht. Naast het bewegen zelf heeft daglicht ook een positieve invloed op je gemoedstoestand. Je slaapt ook beter als je – vooral ‘s ochtends – voldoende daglicht ziet”, zegt Paul, die daarbij het belang van een goede nachtrust aankaart. “Vraag je mij om een podium te maken voor slaap, beweging en voeding, dan komt slaap ongetwijfeld op nummer één, boven beweging en voeding. Je kunt immers zoveel bewegen en gezond eten als je wilt, maar als je slaap niet op orde is dan heeft dat enorme impact op je dagelijks functioneren.”

Makkelijk gezegd, maar hoe breng je dat in praktijk? “Slaap onder controle krijgen is moeilijk. Slaap is een complex iets en het heeft geen aan- of uitknop. Er zijn veel factoren die je slaappatroon beïnvloeden en het is niet makkelijk om al die factoren goed te managen. En dat terwijl goed slapen cruciaal is voor fysiek en mentaal herstel”, zegt Paul, die slaap als een belangrijk topic in zijn presentaties behandelt. “Te weinig of slecht slapen is een groot probleem. Ik hoop dat we dit door meer bewustzijn te creëren kunnen terugdringen.”

Voeding

Ook over voeding heeft Paul een duidelijke mening. “Het allerbelangrijkste advies is misschien wel om zoveel mogelijk enkelvoudige suikers te vermijden. Dat zijn sluipmoordenaars. Ze verhogen de kans op allerlei aandoeningen zoals obesitas, diabetes type 2, hart- en vaataandoeningen en bepaalde vormen van kanker.”

“Helaas is onze voedingsindustrie gericht op suikers. Deze zijn – zonder dat we ons ervan bewust zijn – verwerkt in heel wat voedingswaren en je kunt nauwelijks normaal door een voedingswinkel lopen zonder overal deze suikers tegen te komen: candybars, chocolade, donuts, energy drinks, frisdrank. We worden letterlijk omgeven door ziekmakende voeding. Om het maar niet te hebben over alcohol.”

Voeding is na slaap het moeilijkst om te veranderen volgens Paul. “Dat zit vaak zó ingesleten en in veel gevallen gaat het ook gepaard met verslaving. Heel veel mensen kampen met een suikerverslaving. Bij stress geeft suikerrijke voeding bovendien instant een goed gevoel, waardoor we in lastige situaties naar deze ongezonde voeding grijpen. Er is nog veel onwetendheid over welke voeding goed voor je is en wat de impact is van verkeerd eten. Eigenlijk zouden kinderen daarover al op school moeten leren.”

Beetje bij beetje

Wat je ook wilt aanpakken, doe het in kleine stapjes en gun jezelf de tijd. “Een gewoonte afleren is moeilijk. Het is onmogelijk om van dertig glazen alcohol per week, naar ineens helemaal niks te gaan. Hetzelfde geldt voor het eten van suikers of door je sociale media scrollen voor je naar bed gaat. Start met halveren en ga dan steeds een stapje verder. Beetje bij beetje. Dan heb je de grootste kans op succes.”

Naast bovenstaande items wil Paul nog een ander onderwerp onder de aandacht brengen: ons zitpatroon. “We zitten met z’n allen veel te veel en dat is bijzonder schadelijk voor onze gezondheid. Van roken weten we dat het slecht is. Sigaretten worden nog verkocht, maar er worden ook veel maatregelen genomen om roken te ontmoedigen. Lang en ononderbroken zitten wordt daarentegen algemeen aanvaard. Zelfs op scholen waar kinderen acht uur zittend doorbrengen. En dit terwijl zitten net zo slecht is als roken.”

Wellbeing op de werkvloer

Nu je zelf weet waar je op kunt letten om gezonder te worden, heeft Paul nog wat tips voor gezondheid in het bedrijfsleven. Een omgeving waarin het volgens de schrijver nog te vaak gaat over cijfers, in plaats van de mensen. “Kwartaalcijfers, nettomarges, new business. De druk om op korte termijn resultaten te behalen is in veel bedrijven zeer groot. Organisaties claimen dan wel dat hun personeel hun belangrijkste asset is, maar vaak gaat die uitspraak alleen op als dat personeel hun targets haalt.”

“Ja, er zijn bedrijven die verantwoordelijkheid nemen. Er zijn bedrijven die wellbeingprogramma’s voor hun medewerkers aanbieden. Maar er is nog veel ruimte voor verbetering”, vindt Paul, die opmerkt dat heel wat bedrijven veel meer een resultaatgerichte dan een mensgerichte benadering hanteren. “En dat terwijl juist een mensgerichte benadering je resultaten stimuleert. Hoe sterker je mensen zijn, hoe beter de output. Er zou nog veel meer ingezet moeten worden op het fysiek en mentaal ondersteunen van medewerkers.”

Dit kan een leidinggevende doen

Dat klinkt logisch, maar hoe doe je dat dan als werkgever? “Wellbeingprogamma’s zijn een mooi begin. Maar als er niks gedaan wordt aan de reden waarom dat soort programma’s überhaupt ingevoerd moeten worden, is het slechts een doekje tegen het bloeden. Er moet dan ook anders gewerkt worden. De werkdruk moet haalbaar zijn voor mensen en ze moeten zich gesteund voelen. Alleen dan heeft het zin en gaat je bedrijf floreren.”

“De vraag is of dat vandaag de dag nog kan. We zitten in een haast onomkeerbaar systeem dat gericht is op het maken van steeds meer winsten en waarbij dan ook steeds meer verwacht wordt van de medewerkers.” 

Ondanks dat er nog een lange weg te gaan is, blijft Paul hoopvol. “Generatie Z is beter gefocust op een goede work-life balance. Het gaat steeds minder vaak over de auto en andere materialistische bonussen die je krijgt en steeds meer over hoe je naast je baan een comfortabel en gezond leven kunt leiden. Dat zie ik als een hele gunstige ontwikkeling.”